Hayati metal germanyumda kriz derinleşiyor –
Dünya, fiyatı son dönemde altından bile daha hızlı artan germanyum adlı metali konuşuyor.
İngiliz Financial Times gazetesinde dün “Çin’in kısıtlamaları germanyumda ‘umutsuz’ arz sıkıntısına yol açıyor” başlığıyla yayımlanan haberde, nadir bulunan söz konusu metalin fiyatlarının 14 yıl geriye giden veri tarihinin en yüksek seviyesine çıktığı belirtildi.
Silah endüstrisi için kritik, üretimin çoğu Çin’de
Silah endüstrisi için kritik önemde olan germanyum, savaş uçakları da dahil olmak üzere askeri ekipmanlarda kullanılan termal görüntüleme sistemlerinin üretimi için olmazsa olmaz olarak nitelendiriliyor.
Üretimi büyük ölçüde Çin’in kontrolünde olduğuna ve dünya genelinde bu metali kullanılan şirketlerin genellikle büyük stoklara sahip olmadığına işaret edilen haberde, ABD ve Hollanda’nın gelişmiş çip ve çip üretim ekipmanlarına getirdiği kısıtlamaların ardından Çin’in 2023 yılında germanyum, galyum ve antimon ihracatına kısıtlama getirdiği hatırlatıldı.
Tüccarlar ve analistler, Çin’in bu maddeleri ihracatının asıl olarak 2024’ün sonundan itibaren ciddi bir düşüşe geçtiğini belirtti.
Piyasada arz sorunu var
Strategic Metal Investments’tan Terence Bell, Çin’den gelen sevkiyatların “tamamen kuruması” nedeniyle en az altı aydır germanyum satın alamadığını söyledi.
“Bütün yazımı, günde iki üç kez germanyum arayan şirketlerden gelen soruları yanıtlayarak geçirdim,” diyen Bell, “Dışarıda durum umutsuz” yorumunda bulundu.
Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Silverado Policy Accelerator’ın ticaret verileri üzerinde yaptığı analize göre, ABD’nin Çin’den yaptığı germanyum ithalatı, 2024’ün aynı dönemine kıyasla Ocak-Temmuz ayları arasında yaklaşık yüzde 40 düştü.
Panik yaşanıyor
Fiyat raporlama kuruluşu Fastmarkets’a göre, geçen hafta çarşamba itibarıyla germanyumun kilogram fiyatı, 2023 başında 1000 doların biraz üzerinde seyrederken, neredeyse 5 bin dolara yükseldi. Eylül ayı fiyatı, 2011’den bu yana Fastmarkets tarafından kaydedilen en yüksek fiyat oldu.
Tradium’dan Christian Hell, germanyum talebinin “çok yüksek” olduğunu, taleplerin çoğunlukla ABD ve Avrupa’dan geldiğini, piyasada “panik” yaşandığını ve talebi karşılayamadıklarını belirtti.
Lipmann Walton & Co. işlemcisi Aaron Jerome, Çin kısıtlamalarının “işleyen bir spot piyasanın var olma yeteneğini mahvettiğini” söyledi ve ekledi: “Eskiden 100 kg alabildiğimiz yerler şimdi bize 10 kg verebiliyorlarsa şanslıyız ve fiyat üç ila dört kat daha yüksek.”
Nadir toprak elementleri gibi, germanyum da küresel olarak kıt olmaktan ziyade ekonomik ve pratik olarak çıkarılması zor bir madde. Çinkonun saflaştırılması sırasında ve yumuşak katranlı maden kömürünün yakılmasında yan ürün olarak elde ediliyor.
Rusya kapısı da kapalı
Nefes’ten Adil Can Sivrikaya’nın haberine göre, Rusya tarihsel olarak önemli bir germanyum tedarikçisi ancak Ukrayna’ya yönelik kapsamlı işgalinin ardından ülkeye uygulanan yaptırımlar, batıda arz sıkıntısına yol açtı.
Piyasaya dikkat çeken bir sinyal olarak, ABD savunma grubu Lockheed Martin, ağustos ayında üretici Korea Zinc ile germanyum tedarik anlaşması yaptığını duyurdu.
Jerome, germanyum alımının tarihsel olarak savunma şirketleri tarafından alt yüklenicilere yaptırıldığını ve bu nedenle anlaşmanın pazarın ne kadar zorlu hale geldiğinin bir “işareti” olduğunu söyledi.
Alternatif aranıyor
Fastmarkets’a göre, küresel germanyum talebi yılda yaklaşık 180 ila 200 ton arasında değişiyor. Fastmarkets analisti Caroline Messecar, germanyumun askeri optik uygulamalarındaki “performans ve hassasiyet gereksinimleri” göz önüne alındığında, alternatif malzeme bulmanın zor olduğunu söyledi.
Messecar, “Tam bir yeniden tasarıma ihtiyaç duyulabilir ve doğrulukta herhangi bir potansiyel azalmanın kabul edilemez olduğu durumlar vardır” dedi.
ABD hükümetinden fon alan Florida merkezli LightPath Technologies, alternatifler sunmak için çalışıyor. LightPath’in CEO’su Sam Rubin, “Aklı başında hiç kimse mecbur kalmadıkça mevcut bir sistemi yeniden tasarlamaz ancak bazı şirketler artık bunu yapmaya başladı” dedi.
Çin dışında, Belçikalı pil malzemeleri üreticisi Umicore ve bu hafta Anglo American ile 50 milyar dolarlık bir ortaklık duyurduğu Kanadalı madenci Teck Resources da bir miktar germanyum üretiyor.
Trafigura’nın yan kuruluşu olan Nyrstar da Tennessee’deki çinko izabe tesisinde bir germanyum ve galyum geri kazanım ve işleme tesisi kurmayı düşünüyor.
Çin Ticaret Bakanlığı yorum talebine yanıt vermedi.