“Kooperatiflerle iklim dostu ve ucuz elektrik mümkün”
İklim İçin 350 Derneği’nin “Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri: Potansiyeller, Sorunlar ve Çözüm Önerileri” başlıklı raporun sunumu ile birlikte tanıtılan “Güç Kat” kampanyası, hem yurttaşların enerji dönüşümüne katılımını teşvik ediyor hem de modelin ekonomik ve toplumsal faydalarını görünür kılmayı amaçlıyor.
Araştırmacı Yağız Eren Abanus’un hazırladığı raporda, enerji kooperatiflerinin hem elektrik faturalarını düşürme hem de yerel kalkınmayı destekleme potansiyeli ortaya kondu. Türkiye’nin güneş ve rüzgârda 82,5 GW olan mevcut kurulu gücünü 2035’e kadar 120 GW seviyesine çıkarma hedefinin önemine işaret edilen raporda, bu hedefin adil ve kalıcı bir dönüşüme dönüşebilmesi için kooperatiflerin kritik rol oynayabileceği vurgulandı.
Dünyadan örnekler umut veriyor
Rapor, enerji kooperatiflerinin dünyadaki başarılı uygulamalarına dikkat çekiyor:
İtalya: 421 enerji kooperatifi aracılığıyla yarım milyondan fazla kişi elektrik ihtiyacını karşılıyor, faturalar ise ortalama yüzde 30 daha düşük.
Almanya ve Belçika: Yerel yönetimler ve kooperatifler arasındaki işbirlikleri sayesinde 50 binden fazla haneye temiz enerji sağlanıyor, istihdam artıyor.
Yemen: Kadınların kurduğu mikro güneş şebekeleri, çatışmalara ve iklim krizinin etkilerine rağmen 53 haneye dizel jeneratörlerden daha ucuz ve temiz enerji sunuyor.
“Önü açılırsa büyük bir fırsat”
İklim İçin 350 Derneği’nden Efe Baysal, Türkiye’de enerji kooperatiflerinin mevcut mevzuat nedeniyle sınırlı kaldığını belirterek şunları söyledi:
“Kooperatiflerin önünün açılması durumunda, enerji yoksulluğuna ve artan maliyetlere karşı güçlü bir çözüm üretilebilir. Dünyadaki örnekler gösteriyor ki, kooperatifler merkeziyetçi enerji sistemine alternatif oluştururken yerel kalkınmayı da hızlandırıyor.”
Çözüm için öneriler
Raporda, Türkiye’de enerji kooperatiflerinin gelişebilmesi için şu adımların atılması gerektiği ifade edildi:
- Finansman desteği ve tarife garantileri sağlanmalı,
- Mevzuat yerelde üretim ve tüketimi destekleyecek şekilde düzenlenmeli,
- Enerji depolama ve verimlilik yatırımları desteklenmeli,
- Yurttaşların karar alma süreçlerine katılımı artırılmalı.
Kampanya kapsamında hazırlanan guckat.org sitesi, enerji kooperatiflerini desteklemek isteyenlere interaktif bir deneyim sunuyor. Platformdaki oyun sayesinde kullanıcılar sanal olarak kendi kooperatiflerini kurabiliyor, enerji üretim süreçlerini yönetebiliyor. Böylece modelin işleyişi somut bir şekilde anlaşılır hale geliyor.